Nesneler

20 Mart 2014

ARI SOKMASI VE KORUNMA YÖNTEMLERİ 

Başımıza gelebilecek tatsız sürprizlerden biri de arı sokmalarıdır. Arı sokmasının verdiği rahatsızlık kişiden kişiye değişir. Neyse ki hayati tehlike oluşturabilen ciddi reaksiyonlar nadiren görülür. Bal arısı, eşek arısı, sarıca arı ve yaban arısı sokmasıyla oluşur.
Toksik Etki Mekanizması
İmmünolojik toksik yanıt bireysel duyarlılığa göre değişir. Bağışıklık sisteminin duyarlı olduğu dönemde ya da bireysel genetik yapı farklılığı nedeniyle tek bir arının sokması bile ölüme neden olabilir. İmmünolojik olmayan ciddi toksik etkiler 150 den fazla bal arısı ya da 20 den fazla eşek arısı sokması sonucu ortaya çıkar.
Belirti ve Bulgular
Sokma bölgesinde ağrı, sokulan yerin şişmesi ,kaşıntı ve kızarıklık en sık görülen bulgulardır. Genelde ağrı birkaç saatte geçer, şişlik ise genellikle ertesi gün kaybolur. Nadiren ciddi sistemik reaksiyonlar görülür. Aşırı duyarlılık belirtileri olan hafif (baş ağrısı, ateş, halsizlik, kızarıklık, eklem ağrısı) orta dereceli (baş dönmesi, karın ağrısı, bulantı, kusma, hırıltılı solunum,) ya da, şiddetli (nefes almada zorlanma, kasılma, konuşma yeteneğinde ve duyuda zayıflama) belirtiler görülebilir. Ağız, dil ve boğaz gibi ödemi solunum güçlüğüne neden olan bölgelerden arı sokmasının sonuçları daha ağırdır. Duyarlı kişilerde 5-8 dakika içinde şiddetli bulgular ortaya çıkabilir, 20-30 dakika içinde ağız ya da boyun çevresinde şişme, bilinç kaybı, solunum güçlüğü, kan basıncı düşmesi gelişebilir.
Acil ve Destekleyici Tedavi
Arının soktuğu bölgeye buz uygulanması şişmeyi azaltır ve venomun emilimini geciktirir. Uygulama 30 dakika aralıklarla 15 dakika süreyle buz konulması biçiminde yapılır. Sokulan bölge sıkılmaz, bol su ve sabunla yıkanır, antiseptik bir madde sürülerek enfeksiyon riski azaltılır. Arı iğnesi cımbız yardımıyla çıkarılır. Tetanoz profilaksisi yapılır. Hidrokortizon içeren merhemler deride lezyon oluşumunu engeller. Hafif, orta dereceli alerjik belirtiler varsa antihistaminik uygulanır. Aşırı duyarlılık belirtileri görüldüğünde doktora başvurulmalıdır. Gerekiyorsa kan tetkikleri yapılır, temel ve ileri yaşam desteği verilir.
Korunma


Daha önce arı sokmasına karşı alerjik reaksiyon görülen kişilere, yanlarında adrenalin ampulü ve enjektör taşımaları gerektiği belirtilmeli ve bunların kullanılışı öğretilmelidir. Arı sokmasından korunmak için arı bulunan açık alanlarda parfüm, saç spreyi ve losyon gibi böcekleri çekebilecek kokulardan, açık renkli, parlak giysilerden kaçınılmalıdır. Ani hareketler arının savunmaya geçip sokmasına neden olabilir.